BLOG - Over crowdfunding

Raf Custers

 Illustratie: Rocío Lara

Bij ons op het werk doet iedereen een duit in het zakje, telkens er een collega verjaart. Dat levert fijne cadeaus op, een aangepast T-shirt (Gust Flater), een koffiemok, zelf kreeg ik vorig jaar een prentenboek met Politieke Posters uit China.

Die praktijk neemt uitbreiding en noemt zichzelf Crowdfunding, ‘een innovatieve financieringsvorm met maatschappelijke troeven’, schreef Greg Van Elsen van SoCrowd onlangs. Wereldwijd zou crowdfunding dit jaar 4 miljard dollar opbrengen, noteert Van Elsen, maar ons land ‘doet het wel langzaam aan’.

Goeie projecten slaan aan, dat weet ik uit ervaring. In 2006 sprak ik vrienden en kennissen aan omtrent de nakende verkiezingen in Congo. Ik ging al als verkiezingswaarnemer mee met een van hogerhand gesubsidieerde zending. Maar om langer te bijven, ‘op eigen kosten’, had ik een klein extra-budget nodig. Dat brachten mijn vrienden bij elkaar. Zo kon ik opnieuw naar het verre achterland van Zuid-Kivu, waar ik de mensen terugzag die ik daar in volle oorlog in het jaar 2000 had leren kennen.

Slechte projecten onthullen de inzet van crowdfunding. Wanneer overheden voor sociale en culturele initiatieven de kraan dichtdraaien, moeten de burgers hun eigen bonen doppen. In Antwerpen was er in juni discussie over Domein Diesterweg. Sinds decennia gaan kinderen van het stedelijk onderwijs daar op bosklas. Maar dan schrapte het gemeentebestuur de subsidies, en het schoof crowdfunding als oplossing naar voor : ‘Als 5000 ouderparen elk 1000€ ophoesten, dan kunnen de bosklassen blijven’ (Gazet van Antwerpen, 29 juni 2013). De ultraliberalen aan het werk.

Maar nu gaan wij op studiereis naar Zuid-Amerika, een groot en langdurig project, en alle baten helpen. Ik ben dus van lieverlee crowdfunding aan het exploreren. Met de pet rondgaan, hoeft niet meer. Er bestaan nu crowdfunding-platformen, websites die toelaten om voor projecten geld in te zamelen. CroFun is zo’n platform, het bestaat sinds de lente. In de rubrieken ‘studie’ of ‘ontwikkelingshulp’ heeft zich nog niemand gemeld. Maar bij ‘Schrijvers’ staat Cyriel Kortleven, een lokale guru die werkt aan het boek ‘Less is Beautiful’. Wie hem iets geeft, krijgt – zo hoort dat – iets terug : voor 5€ stuurt Cyriel je ‘een postkaart met persoonlijke boodschap met een beeld uit ‘Less is Beautiful’. Nog een Vlaams platform is SoCrowd. Daar leer ik dat goeie bedoelingen alleen niet volstaan. Kijk naar de Unie der Zorgelozen. Die heeft 50.000€ nodig, geen kattenpis. Maar wie is die Unie ? en wat wil ze ? Het blijft vaag, de Unie haalt geen cent op.

Er zijn projecten die lukken. Actrice Ianka Fleerackers kreeg in geen tijd een project van haar alter-ego Zoë Eisenhoet rond. En Jan Beddegenoodts, beginnend journalist, haalde dankzij zijn overtuigende trailer 5000€ bij elkaar voor The taste of Freedom (8 months of raving – in Israël - and protesting – in de bezette Palestijnse gebieden. Beddegenoodts ging meteen internationaal, op indiegogo.com. Dat platform houdt een commissie van 4% in als het streefdoel wordt gehaald, en 9% als dat niet gebeurt. Het platform Emphas.is, bedoeld voor projecten van visual journalism, legt de lat nog hoger. Daar geldt het principe : alles of niets. Wie zijn streefdoel haalt, krijgt zijn geld (mits een commissie van 15%) ; wie zijn streefdoel niet haalt, geeft alle giften terug aan de gevers. Emphas.is, moet het gezegd, is zo een archief van merkwaardige realisaties geworden. Ik noem er maar één : Shadow of the condor, van de Portugees Joao Pina. Hij zoekt sinds jaren overlevenden op van Operatie Condor. Die geheime operatie werd vanaf 1975 in zes Latijns-Amerikaanse landen tegelijk door militaire dictaturen in gang gestoken om democratische dissidenten te likwideren. Vier van die landen doen we aan. Zien hoe ze evolueren.